دندان عقل | انواع دندان عقل + هزینه کشیدن دندان عقل

در طول عمر دندان های ما در مراحل مختلف رشد کرده و رشدشان ادامه می یابد. از زمان نوزادی تا نوجوانی، دندان ها طی چند مرحله رشد می کنند. ابتدا دندان های پیش، سپس دندان های نیش و بعد دندان های آسیاب. دندان عقل هم آخرین دندانی است که در سنین 25-18 سالگی رویش می کند. البته در برخی موارد دیده شده است که این اتفاق زودتر از این زمان اتفاق افتاده است. در ادامه این مطلب از مجله دندانپزشکی کرج دنتیستس همراه ما باشید تا بیش تر با موارد مرتبط با این دندان آشنا شوید.

دندان عقل چیست؟

نام گذاری این دندان هیچ ربطی با عقل ندارد این دندان ها، چهار عدد هستند که در پشت دندان های آسیاب و دو طرف فک بالا و پایین قرار دارند. نحوه بیرون آمدن این دندان ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این دندان‌ ها معمولاً نهفته یا نیمه نهفته هستند اما می‌ توانند به‌ صورت کامل نیز بیرون بیایند. مولار سوم در همه افراد کاملاً رشد نکرده و قابل‌ دیدن نیست. دندان‌ هایی که دیده نمی‌ شوند، نهفته نامیده می‌ شوند. دندان عقل به انگلیسی wisdom tooth آخرین دندانی است که در هر قوس فکی رشد می کند.

👈بیشتر بخوانید: دندانپزشکی شبانه روزی

آیا حتما باید دندان عقل کشیده شود ؟

دندان عقل که به آن مولار سوم نیز گفته می شود، آخرین دندانی است که در دهان رشد می کند. در برخی افراد، دندان عقل به طور طبیعی و سالم رشد می کند و مشکلی ایجاد نمی کند. اما در بسیاری از افراد، مولار سوم به دلیل کمبود فضای فک، به صورت نهفته یا نیمه نهفته باقی می ماند. این امر می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند درد، عفونت، آسیب به دندان های مجاور و حتی کیست شود.

در نتیجه، در اکثر موارد، دندان عقل باید کشیده شود تا از بروز این مشکلات جلوگیری شود. اما در برخی موارد، مولار سوم می تواند به طور کامل و سالم رشد کند و مشکلی ایجاد نکند. در این موارد، کشیدن مولار سوم ضروری نیست.

عواملی که بر تصمیم گیری برای کشیدن دندان عقل تأثیر می گذارد عبارتند از:

• موقعیت دندان عقل: اگر مولار سوم به طور نهفته یا نیمه نهفته رشد کند، احتمال بروز مشکلات بیشتر است.
• سلامت عمومی دندان ها: اگر دندان های مجاور دندان عقل سالم باشند، احتمال بروز مشکلات کمتر است.
• سن بیمار: کشیدن این دندان در سنین پایین تر آسان تر است.

در نهایت، تصمیم گیری برای کشیدن مولار سوم باید توسط دندانپزشک انجام شود. دندانپزشک با بررسی وضعیت دندان های بیمار، بهترین تصمیم را اتخاذ خواهد کرد.

انواع دندان عقل

رویش این دندان سه نوع دارد. این 3 دسته عبارتند از:

1. دندان عقل نهفته
2. دندان عقل نیمه نهفته
3. دندان عقل روییده

دندان عقل نهفته

زمانی که مولار سوم در دندان باقی بماند و امکان خارج شدن از ریشه را نداشته باشد به آن دندان عقل نهفته می گویند. در این صورن حتی ممکن است تا سال ها از این دندان خود با خبر نشود. در صورتی که دندان پزشک درخواست عکس رادیولوژی کند،  این دندان در لثه خود را نشان می دهد .

دندان عقل نیمه نهفته

زمانی که تنها قسمتی از تاج دندان بیرون باشد، و کامل رشد نکرده باشد می گویند دندان عقل نیمه نهفته است. این امر می تواند فرد را با مشکلاتی رو به رو کند.

دندان عقل روییده

این دندان در صورتی که فضای کافی در فک در اختیار داشته باشد، طبیعی رشد می‌کند و هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند. در مورد کشیدن این دندان اختلاف نظر وجود دارد و عده‌‌ای از پزشکان آن را دندان زائد می‌داند و حتی در صورت سالم بودن هم توصیه به خارج کردن آن دارند اما عده‌ای دیگر بر این عقیده اند اگر فشاری به دندان‌های دیگر وارد نمی‌کند یا پوسیدگی ندارد کاری به کارش نداشته باشید.

👈بیشتر بخوانید: دندانپزشکی کودکان

عوارض دندان عقل

• در اغلب موارد مولار سوم به علت پوسیدگی دندان یا عفونت و یا مشکلات دیگر کشیده می شود.
• این دندان که آخرین دندان روئیده در دهان است سبب مشکلاتی از این‌ قرار می‌ شود.
• رشد نادرست آن (به‌ صورت افقی) موجب تحلیل ریشه دندان آسیاب می‌ شود.
• کیست و تومورهایی در اطراف مولار سوم نهفته ایجاد می‌ شود.
• استخوان فک به‌ وسیله این دندان ضعیف شده و استحکام آن را در برابر ضربه از بین می‌ برد.
• این دندان سبب به‌ هم‌ ریختگی و نامرتب شدن سایر دندان‌ ها می‌ شود.

تعداد زیادی از افراد در طول زندگی با این دندان نهفته مشکلی ندارند اگر  این دندان  به‌طور طبیعی رشد کند و فضای کافی برای رشد آن وجود داشته باشد، نه‌ تنها سبب بروز مشکل نمی‌ شود بلکه در جذب و هضم غذا هم کمک مؤثری خواهد نمود. ولی اگر فضا برای رشد آن کافی نباشد، به دندان آسیاب دوم آسیب وارد می‌ آورد. رشد مولار سوم به وضعیت فک افراد بستگی داشته و اگر رشد آن طبیعی باشد، لازم نیست کشیده شود.

طول عمر دندان عقل

عمر و دوام این دندان نیز مشابه دندان‌ های دیگر است. چون این دندان‌ ها دیرتر در می‌ آیند، بنابر این دیرتر پوسیده می‌ شوند و اگر بهداشت دهان و دندان به‌ خوبی رعایت شود، احتمال پوسیدگی آن به حداقل می‌ رسد. با توجه به این که فضای فک در خانم‌ ها نسبت به آقایان کمتر است، جراحی این دندان در آن‌ ها بیشتر از آقایان دیده می‌ شود.

علائم و نشانه‌ های درآمدن دندان عقل

• درد شدید در نواحی گوش، چشم یا سر
• درد فک یا بخش پائین دهان
• فشار در لثه
• التهاب لثه و خراش در آن
• دندان درد و گوش‌ درد

👈بیشتر بخوانید: عصب کشی دندان به چه صورت انجام می شود؟

کشیدن دندان عقل

از آن جا که این دندان‌ ها نقشی در جویدن غذا ندارد، به سبب مشکلاتی که به وجود می‌ آورند، شاید لازم باشد از فک خارج شوند. البته اگر مشکلی ایجاد نکنند خارج کردن آن‌ ها به صلاح نیست. چون این کار به اعصاب دندان آسیب وارد می‌ آورد. این دندان عموماً زمانی فرد را با مشکل روبه رو می‌ کند که زیر لثه باقی‌ مانده و به‌ جای اینکه همانند دندان‌ های دیگر به‌ طور عمودی رشد کند به شکل افقی نمود پیدا کند. کوچک بودن فک و عدم وجود فضای کافی برای رشد دندان سبب فشار به دندان مجاور و درد و آسیب به دندان سالم می‌ شود.

برخی اوقات این دندان‌ های نهفته می‌ توانند ریشه دندان‌ های آسیاب را تحت‌ فشار قرار داده و درد شدیدی ایجاد نمایند. گاهی اوقات این دندان به‌طور کامل از لثه بیرون نمی‌ آید که این امر نیز بسیار دردناک بوده و فرد با ناراحتی زیادی روبرو می‌ شود. در بعضی از افراد نیز تنها در هنگام جویدن غذا و فشار بر روی آن‌ ها درد احساس می‌ شود و در حالت عادی هیچ مشکلی ایجاد نمی‌ کند. از آنجا که دندان‌ های نهفته نمی‌ توانند رشد صحیحی داشته باشند بر روی دندان‌ های دیگر تأثیر مخربی می‌ گذارند.

احساس درد در ناحیه فک در زمان رشد این دندان موضوع تازه‌ ای نیست. گیر کردن مواد غذایی و باکتری در لثه می‌ تواند باعث تورم لثه در محل این دندان شود که با استفاده از کمپرس یخ می‌ توان درد را تسکین داد. کج بودن این دندان و زاویه‌ دار بودن آن در حین رشد، سبب بی‌ نظمی در دندان‌ ها، شلوغی و فشار دندان‌ ها و احساس درد می‌ شود. در صورت احساس درد در فک لازم است با پزشک مشورت کرد تا درمان مناسب تجویز شود.

بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل چه سنی است ؟

بهترین سن برای کشیدن دندان نهفته، زیر 20 سالگی است. چون در این سن هنوز ریشه دندان در لثه و فک محکم نیست و خارج کردن آن بسیار راحت است و توأم با درد کمتری خواهد بود. البته در سن 40-20 سالگی نیز امکان کشیدن آن هنوز وجود دارد و بعد از 40 سالگی کشیدن این دندان سخت‌ تر خواهد شد و ممکن است سبب خونریزی شود.

علل کشیدن دندان عقل

• درد
• عفونت
• ارتودنسی
• پروتز‌های دندانی
• تومور دهانی
• آسیب‌های فیزیکی به دندان

درمان درد دندان عقل

• استفاده از مسکن
• ضدعفونی کردن دهان با آب‌ نمک
• خوردن غذاهای نرم

متخصص ارتودنسی با رادیوگرافی می‌ تواند وضعیت دندان را در دهان بررسی نموده و در مورد آن تصمیم‌ گیری کند این کار از جمله اقدامات ضروری است که حتماً باید انجام شود. از آنجا که دندان از اعضاء حساس بدن محسوب می‌ شود لازم است هر 6 ماه توسط دندانپزشک ترمیم و زیبایی دندان معاینه شود تا در اثر وجود مشکل سریعاً به رفع آن پرداخته و سلامتی دندان‌ ها حفظ گردد.

مصرف آنتی‌ بیوتیک بعد از کشیدن دندان عقل

پزشکان بر این باورند که تجویز آنتی‌ بیوتیک برای جلوگیری از عفونت پس از جراحی یا کشیدن دندان نهفته امری ضروری است؛ اما وضعیت برخی از افراد ایجاب می‌ کند که آنتی‌ بیوتیک حتماً مصرف شود.

• افرادی که دچار نقص ایمنی هستند.
• افرادی که به بیماری خاص مبتلا هستند.
• افرادی که در هنگام خارج کردن این دندان عفونت دارند.

👈بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید در مورد جرم گیری دندان بدانید!

کشیدن هم‌ زمان دندان عقل بالا و پایین

اگر شرایط به‌ گونه‌ ای باشد که نیاز به جراحی وجود نداشته باشد و بیمار نیز به بیماری خاصی مبتلا نباشد پزشک می‌ تواند مبادرت به کشیدن هم‌ زمان دندان‌ های عقل بالا و پایین کند.

هزینه کشیدن دندان عقل

قیمت کشیدن دندان عقل ثابت نیست و به عوامل متفاوتی بستگی دارد. برای مثال در صورتی که مولار سوم بیرون زده باشد یعنی رشد کامل صورت گرفته باشد، واضح است که کشیدن دندان عقل نیازی به جراحی ندارد و به شکل معمولی انجام می شود. که طبیعتا هزینه کشیدن دندان عقل در این حالت پایین تر خواهد بود. در صورتی که هزینه جراحی دندان عقل ممکن است بالا باشد. اما به طور کلی تعرفه کشیدن دندان عقل را در جدول هزینه کشیدن دندان عقل سال 1402بیان کرده ایم.